พระประจำปีเถาะ ปางอธิษฐานเพศบรรพชิต วัดประจำปีเถาะ ไหว้พระประจำคนเกิดปีเถาะ

 

ปีเถาะ เป็นปีที่สี่ของปีนักษัตร (ธาตุไม้) มีสัญลักษณ์เป็นรูป “กระต่าย” พระธาตุประจำปีเกิดนี้คือ พระธาตุแช่แห้ง แห่งวัดพระธาตุแช่แห้ง อ.เมืองฯ จ.น่าน สกุลช่างเมืองน่านจะปรากฎอิทธิพล ล้านนาจากเมืองเชียงรายแลฃะอิทธิพลของไทลื้อ สำหรับพระธาตุแช่แห้งนี้โดยรวมเป็นลักษณะช่างล้านนา แต่หากลงลึกในรายละเอียดจะพบ ฝีมือช่างพื้นเมืองไทลื้อผสมกันอย่าลงตัว พระธาตุแช่แห้งมีทรงค่อยข้างสูงแต่มีความละมุนละไมจากเส้นรูปทรงแตกต่างไปจากเมืองแพร่

 

ปางอธิษฐานเพศบรรพชิต

พระพุทธรูปอยู่ในพระอิริยาบทประทับ (นั่ง) ขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายวางหงายบนพระเพลา (ตัก) พระหัตถ์ขวายกขึ้นวางบนพระอุระ (อก) เบนฝ่าพระหัตถ์ไปทางซ้าย (บางตำราใช้ปางปัจจเวกขณะเป็นพระประจำปีเถาะ) 

 

 เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกพ้นเขตกรุงกบิลพัสดุ์จนมาถึงฝั่งแม่น้ำอโนมา จึงเสด็จลงจากหลังม้า ประทับเหนือหาดทรายริมฝั่งแม่น้ำ รับสั่งแก่นายฉันนะว่า พระองคักบรรพชาถือเพศเป็นบรรพชิต ณ ที่นี้ ให้นำเครื่องประดับและม้ากัณฐกะกลับพระนคร เจ้าชายสิทธัตถะทรงตั้งพระทัยว่า เมื่อได้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว จะเสด็จกลับมาเทศนาโปรดพระประยูรญาติ

 

พระพุทธรูปปางนี้ไม่มีพระรัศมีบนพระเศียรด้วยนิยมว่า พระรัศมีจะมีก็ต่อเมื่อได้ตรัสรู้แล้ว ปางนี้บางตำราก็เรียกว่า ปางมหาภิเนษกรมณ์ ฯ ตอนที่เจ้าชายสิตธัตถะได้เสด็จ ประพาสอุทยาน และได้เห็นเทวทูตทั้ง 4 คือ:- คนแก่ คนเจ็บ คนตาย และสมณะ จึงทำให้พระองค์เกิด ความเบื่อหน่าย และได้เสด็จออกผนวชเพื่อแสวงหาหนทางพ้นทุกข์ ฯ

 

 

พระธาตุ คือ พระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า และสถานที่ หรือ พระเจดีย์ที่มีพระบรมสารีริกธาตุบรรจุ ดังนั้น และในชีวิตของเรา ครั้งหนึ่งควรหาโอกาสเดินทางไปไหว้พระธาตุประจำปีเกิดของตนเอง เพื่อความเป็นสิริมงคลกับชีวิต 

 

ประวัติพระธาตุแช่แห้ง จากพงศาวดารเมืองน่านกล่าวว่า พระยาการเมือง เจ้านครน่านได้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุจากกรุงสุโขทัย มาประดิษฐานไว้ที่ดอยภูเพียงแช่แห้ง และตามตำนานกล่าวว่า พระพุทธเจ้าได้เสด็จมาประทับสรงน้ำที่ริมฝั่ง แม่น้ำน่านทางทิศตะวันออก ที่บ้านห้วยไค้ และเสวยผลสมอแห้ง ซึ่งพระยามลราชนำมาถวาย แต่ผลสมอนั้นแห้งมาก พระพุทธเจ้าจึงทรงนำผลสมอนั้นไปแช่น้ำก่อนเสวย และทรงพยากรณ์ว่า ต่อไปที่นี่จะมีผู้นำพระบรมสารีริกธาตุมาประดิษฐาน จึงเรียกพระสถูปที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุแห่งนี้ว่า พระธาตุแช่แห้ง

คำบทสวดบูชาพระธาตุแช่แห้ง (ประจำปีเถาะ) (ตั้งนโม 3 จบ)

ยาธาตุภูตา อะตุลานุภาวา

จีรัง ปะติฎฐิตา นันทะกัปปะเกปุเร

เทเวนะ คุตตา วะระพุทธะธาตุง

จิรัง วันทามิ หันตัง

ชินะธาตุโย โสตะถาคะตัง

อะหังวันทามิ สัพพะทา

อะหัง วันทามิ ทูระโต (สวด 3 จบ)