พระพุทธนิมิตรวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถ วัดหน้าพระเมรุราชิการาม จ.พระนครศรีอยุธยา

หลวงพ่อพระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถ วัดหน้าพระเมรุ พระผู้มีมีชัยชนะเหนือหมู่มาร ทั้ง 3 โลก

พระพุทธนิมิตรวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถ วัดหน้าพระเมรุราชิการาม จ.พระนครศรีอยุธยา พระประธานที่แปลก และแตกต่างจากพระประธานที่นิยมสร้างกันทั่วไป ที่สร้างเป็นปางมารวิชัย มากกว่า 95 % ของวัดในประเทศไทย นั้นในโบสถ์วัดพระเมรุราชิการาม มีพระประธานที่สร้างแตกต่างจากที่อื่น โดยมีลักษณะทรงเครื่องแบบจักรพรรดิราช แต่ลักษณะเหมือนปางมารวิชัย ทำให้บางคนอาจเรียกว่าปางมารวิชัยแบบทรงเครื่อง ซึ่งเป็นการเข้าใจผิด เพราะพระที่สร้างแบบทรงเครื่องแบบจักรพรรดิราช นั้น มีที่มาที่ไปชัดเจน โดยมีหลักฐานตามพุทธประวัติ ตอนที่ทรงทรมานพระยามหาชมพู จึงสมควรเรียกว่าปาง “ทรมานพระยามหาชมพู” ตามพระพุทธประวัติ

พระประธานองค์นี้ มีพระนามว่า “พระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถ” มีขนาดหน้าตักกว้าง 9 ศอก สูง 3 วา หล่อด้วยโลหะปิดทองทั้งองค์ จึงเป็นพระสัมฤทธิ์ขนาดใหญ่ตามคติการสร้างพระในสมัยอยุธยาตอนต้น จัดเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องสมัยอยุธยาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่มีปรากฏอยู่ในปัจจุบันและมีความสมบูรณ์งดงามมาก ลักษณะของพระพุทธรูปทรงเครื่องแบบจักรพรรดิราช สวมมงกุฎ มีสร้อยสังวาล ทับทรวง นั้นเป็นศิลปะในสมัยพระเจ้าปราสาททอง คล้ายกับพระพุทธรูปก่ออิฐในเมรุทิศเมรุรายวัดไชยวัฒนาราม เข้าใจว่าพระประธานน่าจะได้รับการปฏิสังขรณ์ในสมัยพระเจ้าปราสาททองเช่นเดียวกัน 

รูปแบบพุทธศิลป์เป็นการผสมผสานคติความเชื่อแบบ “เทวราชา” ของขอม กับแบบ “ธรรมราชา” ของกรุงศรีอยุธยา โดยออกแบบองค์พระให้มีเครื่องทรงของพระมหากษัตริย์ รูปแบบจึงออกมาเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องมหาจักรพรรดิ์ ซึ่งเครื่องทรงของพระพุทธรูปนั้นมีลวดลายละเอียดอ่อนช้อย งดงามหาที่ติไม่ได้ พระพักตร์ของพระพุทธรูปมีลักษณะค่อนข้างดุดัน พระเนตรยาวเรียว พระนาสิกโด่งงุ้ม และพระโอษฐ์กว้าง เป็นพระพักตร์ที่เป็นเอกลักษณ์

องค์หลวงพ่อพุทธนิมิตพิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถสร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้น โดยพระองค์อินทร์ ในสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 (ในรัชการที่ 10) แห่งกรุงศรีอยุธยา

สันนิษฐานกันว่าพระพุทธรูปองค์นี้ได้รับการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าปราสาททอง และ วัดหน้าพระเมรุแห่งนี้ยังได้รับการบูรณะอีกครั้งในสมัยสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ

ความศักดิ์สิทธิ์ของพระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญ์บรมไตรโลกนาถ ได้รับการบอกเล่าต่อกันมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ทำให้ในแต่ละวันจะมีผู้คนมากมายมากราบสักการะขอพร และชื่นชมความงดงามขององค์หลวงพ่อกันเป็นจำนวนมาก ใครมาที่วัดหน้าพระเมรุก็ต้องประทับใจเพราะองค์หลวงพ่อนั้นสวยงาม สมบูรณ์แบบทุกสัดส่วน หาพระพุทธรูปองค์ไหนเสมอเหมือนมิได้จริงๆ

แต่พระพุทธรูปทรงเครื่องฉลองพระองค์และสวมมงกุฎด้วยเครื่องขัตติยราชนั้น ก็มิได้มีการสร้างจำกัดอยู่เฉพาะลักษณะปางมารวิชัยเท่านั้น ไทยเรามีการสร้างพระยืนปางห้ามญาติ หรือห้ามสมุทรมาตั้งแต่อยุธยาตอนปลาย หรือแม้แต่พม่า ก็นิยมสร้างพระพุทธรูปปางนี้เช่นกัน