พระพุทธรูปปางตัดพระเมาลี พระประวัติพระพุทธรูปปางตัดพระเมาลี พระโพธิสัตว์ปางทรงตัดเมาลี

 

พระพุทธรูปปางตัดพระเมาลี การสร้าง"พระพุทธรูปปางตัดพระเมาลี"ตามประติมากรรมพุทธประวัติปางตัดพระเมาลี (มวยผม) วัดไผ่โรงวัว จังหวัดสุพรรณบุรี เจ้าชายสิทธัตถะอยู่ในพระอิริยาบถประทับ (นั่ง) บนพระแท่นพระหัตถ์ซ้ายทรงรวบพระเมาลีไว้ พระหัตถ์ขวาทรงพระขันค์ทำอาการทรงตัดพระเมาลี มีนายฉันนะและม้ากัณฐกะอยู่ด้านหลัง 

พระพุทธรูปปางนี้  อยู่ในพระอิริยาบถประทับนั่งบนพระแท่น    พระหัตถ์ซ้ายทรงรวบพระเมาลีอันยาวไว้  พระหัตถ์ขวาทรงถือพระขรรค์  ทำอาการทรงตัดพระเมาลี  มีนายฉันนะและม้ากัณฐกะอยู่ด้านหนึ่ง  และอีกด้านหนึ่งเป็นรูปพระอินทร์พระพรหม (ฆกิการพรหม)  และเหล่าเทพยาดาถือบาตร  ผ้าทรงและพานสำหรับรองรับพระเมาลี

 

ความเป็นมาของปางตัดพระเมาลี

   

เจ้าชายสิทธัตถะทรงเห็นว่าพระเมาลีไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต จึงทรงตัดออกด้วยพระองค์เอง หลังจากนั้นพระเกศาก็ปรากฏยาวประมาณ ๒ องคุลี ม้วนกลมเป็นทักขิณาวัฏ (เวียนขวา) ทุกๆเส้น และคงอยู่อย่างนั้นตราบถึงดับขันธปรินิพพาน แล้วทรงจับพระเมาลีขว้างขึ้นไปบนอากาศ อธิฐานว่า "ถ้าจะได้ตรัสรู้ ก็ให้พระเมาลี จงตั้งอยู่ในอากาศ อย่าได้ตกลงมา แม้นมิได้ตรัสรู้สมความประสงค์ ขอให้พระเมาลีตกลงสู่พื้นพสุธา" พระเมาลีนั้นได้ประดิษฐานลอยอยู่บนอากาศสูงประมาณ ๑ โยชน์ ท้าวสักกเทวราช (พระอินทร์) อัญเชิญพระเมาลีไปบรรจุไว้ในพระจุฬามณีเจดีย์ในสวรรคชั้นดาวดึงส์ ฆฏิการพรหมได้นำเครื่องอัฐบริขาร คือสิ่งจำเป็นสำหรับบรรพชิตมาน้อมถวาย แล้วอัญเชิญพระภูษาเมื่อครั้งเป็นคฤหัสถ์ไปบรรจุไว้ ณ ทุสเจดีย์ในพรหมโลก

 

ครั้งนั้น  พระสิทธัตถะได้เสด็จออกจากพระนครไปแล้วพญาวัสวดีมารเข้ามาขัดขวางการเสด็จของพระองค์  แล้วทูลว่าราชสมบัติจะเป็นของท่านภายใน  ๗  วันนี้แล้ว  โปรดรอก่อนอย่าด้วนเสร็จบรรพชาเลย  พระสิทธัตถะบรมโพธิสัตว์จึงตรัสตอบไปว่า  เราทราบแล้ว  สมบัติจักรพรรดิ์นั้นไม่ทำให้เราพ้นทุกข์ได้เลย  ท่านจงหลีกไปเถิด  เมื่อพญาวัสวดีมารหายไปแล้วพระองค์ก็ได้เสด็จเดินทางต่อไป  ๓๐  โยชน์ (๔๘๐) กม.) ในคืนเดียวผ่านรัฐต่างๆ ๓รัฐคือ กบิลพัสดุ์  สาวัตถี  และเวสาลี  บรรลุถึงแม่น้ำอโนมานที  ครั้นแล้วพระองค์จึงทรงเปลื้องพระภูษาเครื่องทรงของขัตติยกษัตริย์ออก  มอบให้นายฉันนะผู้ติดตามนำกลับไปยังพระนครกบิลพัสดุ์พร้อมกับม้ากัณฐกะ  แล้วพระองค์ก็ทรงตั้งมั่นในพระหฤทัยที่จะบรรพชา  จึงทรงรวบพระเมาลียาวด้วยพระหัตถ์ซ้าย  พระหัตถ์ขวาทรงจับพระขรรค์ยกขึ้นตัดพระเมาลีที่ทรงรวบไว้นั้นให้ขาดออก  แล้วซัดพระเมาลีนั้นขึ้นไปบนอากาศ  ทันใดนั้น  ท้าวสักกเทวราชจึงเอาผอบทองมารองรับ  อัฐเชิญไปประดิษฐานบรรจุไว้  ณ  พระจุฬามณีเจดียสถานในเทวโลก    ส่วนพระองค์บรมโพธิสัตว์  ครั้นทรงตัดพระเมาลีแล้ว  จึงทรงอธิษฐานเพศเป็นบรรพชิต   ซึ่งมีหมู่อมรเทพและท้าวมหาพรหมเรียงรายถวายความเคารพ  น้อมถวายสมณบริขาร  คือ  บาตรและผ้ากาสาวพัสตร์  แล้วทรงรับเครื่องบริขารเหล่านั้นมาครองเพศเป็นบรรพชิต